Tarımsal üretim tüm dünya ülkelerinde farklı yöntemlerle destekleniyor, teşvik ediliyor.
Bu anlamda Ülkemizde de Devletimiz tarafından tarımsal üretime sağlanan faiz destekli yatırım ve işletme kredisi başta çiftçilerimiz olmak üzere tüm tarım sektörü için çok önem taşıyor. Zaman zaman güncellenerek yıllardır devam ettirilmesi çok yerinde bir uygulama bence.
Bu Kararları biraz geriden alarak özelde lisanslı depoculuk yatırımlarıyla ilgili olarak değerlendirmek istiyorum.
Öncelikle söylemek isterim ki, sübvansiyonlu yatırım kredileri lisanslı depoculuk yatırımlarının bu seviyeye ulaşmasında çok etkili oldu. Destekleri için tüm yetkililere teşekkür ederiz.
Bu destekler kapsamında 30 Aralık 2023 tarih, 32415 Sayılı Resmi Gazetede yürürlüğe konulan 8039 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı Eki, “T.C Ziraat Bankası A.Ş ve Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal Üretime Dair Hazine Faiz Destekli Yatırım Ve İşletme Kredisi Kullandırılmasına İlişkin Karar’ın 3 ncü Maddesi “ (1) … EK-1’de belirtilen oranlarda indirim yapılmak ve kredi üst limitleri aşılmamak suretiyle, 1/1/2024-31/12/2026 tarihleri arasında (bu tarihler dahil) Hazine faiz destekli tarım kredisi kullandırılabilir.”,
Aynı maddenin (11) nci bendinde; “(11) Bu Kararın yürürlükte olduğu dönem boyunca kredi üst limitleri her yılın sonunda, takip eden yılın ocak ayının birinci gününden itibaren geçerli olmak üzere Türkiye İstatistik Kurumu tarafından periyodik olarak yayımlanan Tarımsal Girdi Fiyat Endeksine göre revize edilir. İlgili yıl içinde en son yayımlanmış olan endeks ve bir önceki yıl içinde en son yayımlanmış olan endeks arasındaki yüzdesel değişim esas alınarak kerdi üst limitleri aynı yüzdesel değişim oranında revize edilir…” denilmektedir.
Söz konusu Cumhurbaşkanı Kararı ile tarım sektörü ve lisanslı depo yatırımcıları 3 yıllık yatırım planlaması yapabilir hale geldi. Bu Karar ile 2024 yılı için lisanslı depo yatırımlarına % 50 faiz indirimli 150 milyon TL yatırım kredisi, çiftçilerimize ise ürünün % 75’i için 9 ay vadeli % 0 faizli, 15 milyon TL limitli ELÜS karşılığı kredi belirlenmiş ve 2025 ila 2026 yılları için kredi limitlerinin Tarımsal Girdi Fiyat Endeksine göre revize edileceği hükmü getirildi. Lisanslı depo yatırım ve işletme giderleri artmasına rağmen bu Karar sayesinde lisanslı depoculuk yatırımları devam etti.
Sonra ne oldu!
Belirtilen Karar’a göre lisanslı depo sübvansiyonlu yatırım kredilerinde 2025 yılında enflasyon oranında limit artışı beklenirken 7 Mart 2025 tarih 32834 Sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe konulan 9567 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ekinin 4 ncü Maddesinde “ GEÇİCİ MADDE 1- 3 ncü maddenin on birinci, on ikinci ve on üçüncü fıkraları 1/1/2025-31.12.2025 tarihleri arasında uygulanmaz.” Şeklindeki değişiklik ile kredi limitleri ve faiz indirim oranları aynı kaldı.
Bu limitler dahilinde lisanslı depo yatırımları devam etti. Sektör 2026 yılında sübvansiyonlu yatırım kredisi limitleri artar, bu arada piyasa faizleri de düşüyor, yatırım kolaylaşır diye beklerken 24 Ekim 2025 tarih 33057 Sayılı Resmi Gazetede 10519 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı yayımlandı. Söz konusu Karar ekine göre yukarıda belirttiğim üst limitler düşürülürken, kredi faiz oranları da yükseltildi. Buna göre yatırımcılara Ziraat Bankası ve Ziraat Katılım tarafından verilen sübvansiyonlu kredi limiti 150 milyon TL’den 75 milyon TL’ye düşürülürken, % 50 olan kredi faiz indirimi %25, çiftçilere ELÜS karşılığı % 0 olarak sağlanan kredi faiz oranı da % 50 olarak belirlendi.
Bu yeni uygulama karşısında çiftçilerimiz, sektör, sivil toplum kuruluşları ve basın haklı tepkilerini demokratik bir şekilde ortaya koydular.
Ben de şahsım olarak 27.10.2025 tarihli yazımda konunun yeniden değerlendirilmesinin Ülkemiz için hayırlı olacağın ifade etmiş ve şöyle bir soru ile bitirmiştim. “ Sizce değerlendirilir mi?” Evet değerlendirildi ve bir hafta önce yürürlüğe konulan Cumhurbaşkanı Karar’ı 30 Ekim 2025 tarih, 33062 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 10524 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ekininin 4 ncü maddesinde “23/10/2025 tarihli ve 10519 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan… Karar yürürlükten kaldırılmıştır.” denilerek yürürlükten kaldırıldı ve yeniden doğruya dönülmüş oldu.
Sevinelim mi? Üzülelim mi bilmiyorum. Ülkemiz tarımının sürdürülebilirliği ve lisanslı depo yatırımları devam edeceği için kendi adıma seviniyorum ve umutluyum.
Ama bir plan dahilinde üretim ve yatırım yapabileceğini öngörenler adına da üzülüyorum.
Çünkü, 30.12.2023 tarihinde yayımlanan 8039 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 2024-2025-2026 yılları için uygulanacağı belirtilen hususların yine Cumhurbaşkanı Kararları ile değişmesi, bir hafta önce yürürlüğe giren Cumhurbaşkanı Kararı’nın bir hafta sonra yürürlükten kaldırılması sektörü tedirgin etti bence.
Her şeye rağmen kamuoyunun tepkisini çeken bir Kararın yürürlükten kaldırılması iyi oldu.
Tarımsal üretim ve yatırımları etkileyecek Kararların tüm tarafların katkısıyla alınması, saha bilgilerine önem verilmesi hem tepkileri azaltır, hem de uygulamayı kolaylaştırır. Gerekli istişareler yapılıyor, katkılar alınıyordur mutlaka, ama yeterli mi, yetersiz mi? Onu da taraflar değerlendirsin.
Bence her şartta tarımsal üretimde istikrarı sağlayacak tedbirleri almalıyız. Alamazsak başka istikrarsızlıklara neden oluruz.
Sizce bu bir iddia mı? Realite mi? Zaman gösterecek…
Kalın sağlıcakla.
31.10.2025/Ankara
Hikmet ÖZKAN
hikmet@tokay.com.tr